novorossiya federal devleti ne demek?

Novorossiya Konfederasyonu veya Yeni Rusya Konfederasyonu, Ukrayna'nın doğusunda bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ile Lugansk Halk Cumhuriyeti'nin 24 Mayıs 2014'te konfederasyon halinde birleştirilmesiye kurulan devletti.¹ Devletin adı olan Novorossiya (Новороссия) sözcüğü, Rusça'da "Yeni Rusya" anlamına gelmektedir. Devlet resmi olarak sadece Güney Osetya tarafından tanındı. Konfederasyonda kısmen Sovyet tarzı bir yönetim uygulandı. Bir yıl içinde proje askıya alındı: 1 Ocak 2015'te kurucu liderlik projenin askıya alındığını ve 20 Mayıs'ta kurucu üyeler siyasi projenin dondurulduğunu açıkladı.²³

Tarih

Karadeniz'in kuzeyinde yer alan bölge Donbass olarak adlandırılmaktadır. 18. yüzyılın ikinci yarısında Rus-Türk Savaşları ile hakimiyet mücadelesine sahne olan bölge kısa sürede Rus Çarlığı'nın eline geçti. 19. yüzyıldan itibaren bölgede Rus nüfusu hızla arttı.⁴

Kasım 2013'te Ukrayna hükûmetinin Avrupa Birliği ile ortaklık anlaşmasını askıya almasını bahane eden milliyetçi gruplar Rusya yanlısı hükûmete karşı protesto gösterilerine başladılar. Kiev'de başlayan ve ülkenin batı kesiminden destek alan isyan hareketleri giderek terörize eylemlere dönüştü. Şubat 2014'te Başkan Viktor Yanukoviç'in istifa etmesiyle iktidarı Sağ Sektör denilen güçler devraldı. Yeni iktidarın doğuda Rus azınlığın yoğun olduğu bölgelerde baskıcı bir politika uygulaması Donbass bölgesinde bağımsızlık taleplerinin ortaya çıkmasına sebep oldu.⁵ 2014 yılının bahar aylarında doğu ve güneydoğu Ukrayna'da batı yanlısı iktidara karşı protesto gösterileri başladı. Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde meclis Ukrayna'dan ayrılma yönünde referandum yapma kararı aldı. 16 Mart 2014'te yapılan referandum sonuçlarına göre Sivastopol halkının %95.60'ı, Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin ise %96.77'si Rusya'ya katılma yönünde oy verdi.

Kiev'deki iktidarın Rus azınlığın federalizm taleplerini dikkate almaması ve Rusça'nın yasal olarak kabul edilmesine razı olmaması Harkov, Donetsk ve Lugansk başta olmak üzere Ukrayna'nın doğusundaki şehirlerde kitle gösterilerinin yaşanmasına sebep oldu. Ukrayna hükûmeti seçilmiş valileri görevden alarak bu illere kendi valilerini atadı. Bunun üzerine 6-7 Nisan 2014'te isyancılar valilik binalarını ele geçirdiler. İsyancılar Ukrayna hükûmetine özerklik talebi gibi isteklerini belirten bildiri yayınladılar.⁶⁷

Halk Cumhuriyetlerinin İlanı

11 Mayıs 2014'te Donetsk ve Lugansk'ta bölgelerin statüsünü belirlemek amacıyla referandum düzenlendi. Referandum sonuçlarına göre ezici çoğunluk bağımsızlık lehine oy vererek Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasını destekledi.

22 Mayıs'ta her iki devlet de Rusya'ya bağımsızlıklarını tanıma çağrısında bulundu. Aynı gün Donetsk halkı tarafından seçilen vali Pavel Gubarev "Yeni Rusya" adıyla bir siyasi oluşumun kurulmasından bahsetti.

24 Mayıs'ta Donetsk Başbakanı Aleksandr Boroday ve Lugansk Halk Cumhuriyeti Başbakanı Aleksey Karyakin "Yeni Rusya" Devleti anlaşmasının imzalandığını bildirdi.⁸ Halk Cumhuriyetlerinin liderleri yaptıkları çağrıda Ukrayna'nın diğer bölgelerinin de bu ittifaka katılabileceklerini bildirdi.

24 Haziran'da Novorossiya devletinin yeni birlik anayasası kabul edildi. 26 Haziran'da Oleg Tsaryov Yeni Rusya Halk Cumhuriyetleri Birliği Parlamento Başkanı seçildi.

Ancak Mayıs ve Haziran aylarında Kiev'deki Ukrayna hükûmeti hedef gözetmeksizin Donetsk ve Lugansk bölgelerine havadan saldırıda bulundu. Saldırılarda pek çok sivil hayatını kaybetti.

Donbass Halk Milisleri lideri Pavel Gubarev, Ukrayna'nın doğu ve güneydoğusunda bulunan 6 bölgenin daha birliğe katılmaya hazır olduğunu, bu bölgelerde düzenlenecek referandumlarda birlik lehine sonuçlar çıkacağını belirtti. Gubarev'e göre Dnipro, Zaporijya, Odessa, Nikolayev, Harkov ve Herson illeriyle birlikte toplam 249.000 km²'lik bir alan birliğe katılmaya hazırdı. Pavel Gubarev Temmuz 2014 itibarıyla konfederasyonun 20.000 kişilik bir askeri birliğe sahip olduğunu bildirdi. Sadece Donetsk'te 200 adet zırhlı araç mevcuttu.

25 Eylül 2014'te Rusya Dışişleri Bakanlığı Donetsk ve Lugansk bölgelerini ilk kez "Novorossiya" olarak adlandırdı.